Das Jahr 2022 wurde in Breslau zum „Edith-Stein-Jahr“ erklärt. Damit will Breslau an drei Jubiläen erinnern: den 130. Geburtstag, den 100. Jahrestag der Taufe in der katholischen Kirche und den 80. Todestag dieser außergewöhnlichen Breslauerin – der Heiligen Teresia Benedicta vom Kreuz, geborene Edith Stein, Schutzpatronin Europas.
Edith wurde am 12. Oktober 1891 in Breslau in einer jüdischen Familie geboren. Sie kam am Jom Kippur zur Welt, das heißt am Versöhnungstag (Sühne und Buße), am einem der wichtigsten und feierlichsten jüdischen Feiertage. Ediths Familie war sehr religiös, aber sie gab mit 14 bekannt, dass sie Atheistin sei. Ihre Ausbildung schloss sie mit einem Hochschulabschluss ab. Sie interessierte sich für Philosophie und war mit Roman Ingarden befreundet. Der spirituelle Wandel vollzog sich allmählich, aber, wie sie in ihren Memoiren berichtet, kam der Durchbruch, als sie die Autobiografie der Hl. Teresa von Avila las. Genau vor 100 Jahren, am 1. Januar 1922, wurde sie getauft und empfing die erste heilige Kommunion. Am 2. Februar dieses Jahres wurde sie gefirmt. 11 Jahre später trat sie in das Karmelitenkloster ein und am 15. April 1934 nahm sie den Ordensnamen Theresia Benedicta vom Kreuz an.
Am 2.08.1942 wurde sie von der Gestapo im Karmeliterkloster in Echt in den Niederlanden verhaftet. Das letzte Mal wurde sie am Breslauer Hauptbahnhof am 7. August 1942 gesehen, während eines Halts des Zuges, der Häftlinge ins Lager Auschwitz transportierte. Am 9. August 1942 fand sie in diesem Lager zusammen mit ihrer Schwester Rosa und anderen Häftlingen in der Gaskammer den Tod. Zwei Monate später wäre sie 51 Jahre alt geworden. Ihre Leiche wurde im Krematorium des Lagers verbrannt.
Edith Stein hinterließ nicht nur philosophische Werke, sondern auch eine überaus tiefe Spiritualität.
In diesem Jahr werden wir Gelegenheit haben, das Leben dieser außergewöhnlichen Frau näher kennenzulernen. Unter anderem wollen wir uns im Heimatboten an die Heilige Märtyrerin erinnern und Einzelheiten aus ihrem Leben erfahren.
Unser Gemeindeblatt hat immer wieder verschiedene Ereignisse und Jubiläen in Zusammenhang mit der Heiligen Teresa Benedicta – Edith Stein beschrieben, und wir wollen eine kleine Bibliographie dieser Texte veröffentlichen, d.h. eine Liste von Artikeln zu ihrem Thema oder zu ihrem Leben, die im Heimatboten erschienen sind.
Mehrere Dutzend Veranstaltungen sind für das „Edith-Stein-Jahr“ nicht nur in Breslau geplant.
12 Monate lang finden Workshops, Treffen oder Kurse statt; Verlage planen diverse Publikationen und Kunstausstellungen. Von Mai bis Oktober wird auch eine Tour durch Breslau auf den Spuren von Edith Stein durchgeführt. Es wird Veranstaltungen unter dem gemeinsamen Motto „Das Erbe der Edith Stein“ geben, die eine schon seit Jahren lebendige Tradition fortsetzen.
Auch im Edith-Stein-Haus (Wrocław, Nowowiejska 38) werden viele Veranstaltungen stattfinden, die ein breit gefächertes Themenspektrum abdecken.
Wir werden sukzessive auf weitere Programmpunkte des Edith-Stein-Jahres verweisen und, soweit möglich, darüber berichten.
W osobie Maryi powołał Pan kobiety wszystkich czasów do najbardziej intymnego zjednoczenia z sobą i wybrał je na posłanki swej miłości, na głosicielki swej woli nawet wobec królów i papieży, na prekursorów przygotowujących drogi Jego panowania w sercach ludzkich.
św. Teresa Benedykta od Krzyża (Edyta Stein)
Rok 2022 we Wrocławiu został ustanowiony Rokiem Edyty Stein. Radni Rady Miejskiej postanowili tym wydarzeniem uczcić 130 rocznicę urodzin i 80 rocznicę śmierci niezwykłej wrocławianki – świętej Teresy Benedykty od Krzyża, która jest patronką Europy.
Edyta Stein urodziła się 12 października 1891 roku we Wrocławiu w rodzinie żydowskiej. Przyszła na świat w Jom Kippur, czyli w Dniu Pojednania (Pokuty, Przebłagania), który jest jednym z najważniejszych i najbardziej uroczystych świąt żydowskich. Rodzina Edyty była bardzo religijna, ona jednak gdy miała 14 lat, ogłosiła, że jest ateistką. Fascynowała ją wiedza. Zdobyła wyższe wykształcenie. Interesowała się filozofią. Jak sama mówiła: szukała prawdy. Przyjaźniła się między innymi z Romanem Ingardenem. Przemianę duchową przechodziła stopniowo, ale jak wspominała, przełom nastąpił, gdy przeczytała autobiografię św. Teresy z Ávili. 100 lat temu, 1 stycznia 1922 roku, przyjęła chrzest i Pierwszą Komunię Świętą, a 2 lutego tegoż roku sakrament bierzmowania. 11 lat później wstąpiła do karmelu i 15 kwietnia 1934 roku przyjęła imię zakonne Teresa Benedykta od Krzyża. Do końca życia pozostała w karmelu. Została aresztowana przez gestapo w klasztorze Karmelitanek w Echcie w Holandii. Ostatni raz była widziana 7 sierpnia 1942 roku na dworcu głównym we Wrocławiu podczas postoju pociągu wiozącego więźniów do obozu Auschwitz. 9 sierpnia 1942 roku zginęła w komorze gazowej wraz z siostrą Różą i innymi więźniami. Miała niespełna 51 lat. Jej zwłoki zostały spalone w obozowym krematorium.
Edyta Stein pozostawiła po sobie dzieła o niezwykle głębokiej duchowości, które będziemy mogli sobie przybliżyć, wraz z jej ciekawym życiorysem, w ramach wydarzeń organizowanych nie tylko we Wrocławiu.
Przez cały rok będą odbywać się między innymi warsztaty, spotkania lub konkursy. Planowane są publikacje – także internetowe – oraz pokazy artystyczne. Od maja do października będzie można zwiedzić Wrocław śladami Edyty Stein. Kontynuowane będą wydarzenia organizowane już od kilku lat przez Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” i Centrum Historii Zajezdnia pod nazwą „Dziedzictwo Edyty Stein”. Również w Domu świętej odbędzie się sporo wydarzeń, których zakres będzie bardzo zróżnicowany. Przy ul. Nowowiejskiej 38 ma dojść do co najmniej dziesięciu spotkań tematycznych, a także zostanie zapoczątkowany salon muzyczny.
Główne obchody zaplanowane są na sierpień i październik:
- Wydarzenia związane z 80 rocznicą śmierci Edyty Stein odbędą się we Wrocławiu i w Oświęcimiu, w tym na terenie byłego nazistowskiego obozu Auschwitz. Zaprezentowany zostanie też cykl koncertów przygotowanych przez Narodowe Forum Muzyki pod nazwą „Gwiazda Europy”, które usłyszymy w czterech polskich miastach: we Wrocławiu (8 sierpnia), Oświęcimiu, Lublińcu (7 sierpnia) i w Gliwicach. Kolejne cztery koncerty odbędą się także za granicą, m.in. w Paryżu, Kolonii i holenderskim Echcie. Zostanie tam zaprezentowany repertuar barokowy, w części oparty na tekstach starotestamentowych.
- Wydarzenia upamiętniające urodziny świętej złożą się na projekt pod nazwą „Tydzień Edyty Stein”, który zaplanowano na 10-16 października również w kilku miastach wraz z imprezami towarzyszącymi. We Wrocławiu będzie można uczestniczyć w „Remembrance and Future Forum – Edyta Stein”.
Oprócz wymienionych wydarzeń na sierpień planowane są: wystawa plenerowa, publikacja na stronach internetowych cykli tekstów przybliżających postać świętej, a także nietypowe inicjatywy nazwane „Workiem kreatywnych pomysłów”, do których można zaliczyć np. komiks autorstwa Juliusza Woźnego, a także wystawę solarygraficzną.
Do innych punktów programu Roku Edyty Stein będziemy sukcesywnie nawiązywać i miarę możliwości je relacjonować.
Bożena Kolasińska