Der Franziskaner, Pater Hieronymus Pohl OFM ist am 21, September 2020 in Marktleugast gestorben. Er ist den Mitgliedern unserer Gemeinde gut bekannt, denn im Jahre 2009 hat er in unserer Kapelle zu Beginn der Fastenzeit während der Einkehrtagen die Predigten gehalten. Als Leitpfaden der Exerzitien wählte Pater Hieronymus das Zitat aus dem 1 Korintherbrief 16,13: „Steht fest im Glauben“.
In dem selben Jahr nahm Pater Hieronymus auch gemeinsam mit unserer Gemeinde an der Wallfahrt nach Albendorf teil.
Am Freitag, den 25. September 2020, um 14.30 Uhr fanden in der Basilika Marienweiher (Bistum Bamberg) die Trauerfeierlichkeiten statt.
Der Hauptzelebrant der hl. Messe und Prediger war Pater Guardian Adrian Manderla, der auch die Gebete beim letzten Abschied in der Basilika und auf dem Friedhof leitete.
Predigt
In diesen Tagen beginnen wir die Erntedankfeste zu feiern. Die beeindruckende Erntedankaltäre werden unsere Kirchen und Kapellen schmücken.
Wir werden Danklieder singen und Gebete sprechen für die Fülle der Gaben, die die Natur uns wieder einmal so reichlich geschenkt hat und die wir hier in unseren Gemeinden vor Gott bringen, um ihm dafür zu danken. Ein eindrucksvolles Bild fängt uns in diesem Augenblick ein: die vielen kleinen und großen Feldfrüchte, die wir zum Leben brauchen, und die bunten Blumen, die uns die Schönheit der Natur deutlich machen. Gleichzeitig tragen wir die Trauer um unseren verstorbenen Bruder Hieronymus in unseren Herzen, für den wir in dieser Stunde die Eucharistie feiern und den wir anschließend zu Grabe geleiten werden.
Vor uns steht heute auch ein besonderer Altar. Das ist der Sarg unseres Mitbruders, Hieronymus Pohl. Auf ihn haben wir symbolisch die Schale, den Kelch ein Messbuch und eine Priesterstola gelegt.
Diese Gegenstände symbolisieren viele Früchte, geistliche Früchte, die durch die heiligen Eucharistiefeier in seinem Leben gefeiert wurden. Alle Anliegen so vielen Menschen (Lebenden und Toten) die unser Verstorbener Priester Hieronymus zum Gott getragen hat. In seinen 66 Priesterjahren waren es Tausende.
Schaut man aber auf den Erntealtar des Lebens von unserem Mitbruder, so ist auch dieser reich gedeckt mit vielen anderen unterschiedlichen großen und kleinen Früchten, die er in seinem unverwechselbaren Leben eingebracht und geerntet hat und nun im Himmel dankbar abliefern darf.
Auf dem Erntealtar könnte man heute auch andere Gegenstände legen die sein Leben bezeichnen. Das werde z.B. ein Buch mit seinen Lebensgeschichten in dem kann man lesen, wie er als 14- jähriger Junge zwei seine Nachbarinnen vor der Vergewaltigung und Tod durch die russischen Soldaten gerettet hatte und sein Leben riskierte.
Oder eine andere Begebenheit, als er vier Jungen Pilgern aus Polen, die nach Fatima unterwegs waren nach einem schrecklichen Autounfall geholfen hatte und sich zwei Monatelang teilweise bei sich zu Hause beherbergt und auf verschiedene Weise in dem Krankenhaus, bei den Behörden unterstützt hat.
Auf seinem Erntedankaltar können wir auch Verschiedene Zeitungsartikel legen, die seine offene Persönlichkeit beschreiben. Dort können wir Titel lesen: „Ein Seelsorger mit Dynamik und großer Ausstrahlung, Aufgeschlossen, humorvoll, bescheiden; Ein Pfarrer mit Prinzipien und Humor; Der Pfarrer zum Anfassen verlässt Villenbach; Ein zweiter Don Camillo, der in der Region bekannt ist“.
Weiter auf dem Erntedankaltar, könnte man eine Tageszeitung legen, die er als Grundlage für seine Predigten benutzte. Hieronymus wollte, dass seine Verkündigung des Evangeliums ständig frisch bleibt und möglichst viele Menschen erreicht.
Wir könnten auch auf seinem Sarg ein Buch mit seinen Lebenssprüchen gefüllt wäre. Einmal, als er Probleme mit einer Gruppe der Kommunionmütter hatte und böse Briefe über ihn an Ordinariat verschickt wurde, hatte er am Sonntag bei der Predigt verkündet: In dieser Pfarrei werde ich nicht heiraten, denn hier böse Frauen sind“. Danach haben sich viele bekehrt und ihr verhalten um 180 Grad geändert.
Er behauptete auch, dass er „zwangsverheiratet“ wurde, weil er eine Pfarrei nur in dem Fall übernehmen konnte, wenn die Haushälterin des verstorbenen Vorgengers in seinem Haushalt weiter bleiben darf.
Auch sein Spruch „Loben, loben bis zum Tode loben“ ist uns bekannt.
Hieronymus wusste um das Geheimnis des Überflusses, dass er die vielen Früchte und Erträge aus dem eigenen Leben auch mit anderen teilen soll. Sein offenes Herz und auch seine offenen Hände haben zur Linderung von Hunger und Leid in der Welt wie auch in seinen Gemeinden beigetragen.
Das Erntedankfest ist der Sieg des Lebens über den Tod.
Das Evangelium in dieser Stunde mahnt und lädt uns zugleich ein, wachsam zu sein, denn niemand von uns weiß, wann der Herr die Früchte unseres Lebens sehen möchte und wir sie einfahren müssen. Das Erntedankfest, das wir in dieser Stunde feiern, ist für P. Hieronymus der Sieg des Lebens über den Tod, jener Sieg, den uns Jesus Christus am Ostermorgen geschenkt und garantiert hat. Der Erntealtar unseres Bruders Hieronymus ist reichlich und schön gedeckt – danken wir in dieser Stunde Gott für all das, was diese Gaben sind und ausmachen, und vor allem danken wir alle, dass wir ihn unter uns gehabt haben und dass er mit uns gelebt und geglaubt hat. In diesem Sinne dürfen in der Tat in Liebe und Dankbarkeit, das neue und ewige Leben bei Gott ihm Wünschen, an den er in seinem Leben geglaubt und auf den er gehofft hat. Es ist jenes Leben ohne Ende, das uns Jesus nicht nur verheißen, sondern mit seinem eigenen Tod und seiner Auferstehung geschenkt hat. Es ist das Leben ohne Leid, ohne Krankheit und ohne Schmerz.
Wir beten aber auch für uns selber um die tröstliche und ermutigende Kraft aus der österlichen Botschaft der Auferstehung leben zu können. Und noch ein Gebet-Gedicht von Martin Gutl, das ich in den Unterlagen unseres Hieronymus gefunden habe:
Ernte
Es ist Zeit zu danken,
Eingebracht ist die Ernte,
die Mühe hat Frucht gebracht.
Hindernisse haben uns reifen lassen.
Es ist Zeit zu danken,
bevor wir uns
zu Tode fragen.
Zu Beginn des Gebets nach der Messe vor dem Sarg sprach Pater Provinzial Alan Brzyski die Trauergäste mit Dankworten an:
Das Buch über das Leben eines jeden Menschen auf seiner Titelseite kann sich auf die Worte des Lukasevangeliums beziehen: „Alle… machten sich Gedanken und sagten: »Was wird wohl aus diesem Kind werden? Denn es war deutlich, dass die Hand des Herrn mit ihm war«“ (Lk 1,66). Auf der letzten Seite hingegen sind die Worte des lateinischen Gebets „Requiescat in Pace” gestempelt. Zwischen ihnen gibt es einzelne Seiten, auf denen ein Mann mit Freude und Trauer, Licht und Schatten, seine Geschichte und der der Beziehung zu Gott schrieb.
Lieber Pater Hieronymus, dein Lebensbuch ist gerade geschlossen worden. Im Namen aller Brüder der St. Hedwig-Provinz, danke ich dir für all die Jahre deines franziskanischen Ordenlebens. Vielen Dank für die Freude und den Humor, die dich nie verlassen haben, und dank deiner Einstellung wurden diese Eigenschaften auch von anderen geteilt. Zusammen mit den hier anwesenden Brüdern opfere ich dem guten Gott dein Leiden der letzten Jahre, möge Gott der gute Vater, dir dieses Glück geben, nach dem sich jedes menschliche Herz sehnt. Ruhe in Frieden!
Ich danke meinen Mitbrüdern aus der Kloster-Gemeinschaft in Marienweiher unter der Leitung von Pater Adrian und seinem Vorgänger, Pater Alardus, für die Betreuung des verstorbenen Pater Hieronymus. Vielen Dank auch für die Vorbereitung der heutigen Trauerzeremonie.
Nachdem die Gebete beendet waren, ging der Trauerzug von der Basilika zum Pfarrfriedhof.
Zmarł O. Hieronim Pohl OFM (1930-2020)
Dnia 21 września w Marktleugast zmarł w wieku 90 lat najstarszy współbrat wrocławskiej prowincji Braci Mniejszych o. Hieronim Józef Pohl. W Zakonie przeżył 71 lat, a w kapłaństwie 66. O. Hieronim urodził się 1930 roku w Przyworach Opolskich (niem. Przywor, 1936-1945 Odertal O.S. lub Oderfest).
Do Zakonu Braci Mniejszych (potocznie franciszkanie) Prowincji św. Jadwigi Śląskiej wstąpił w 1948 roku. Po studiach filozoficzno – teologicznych przyjął święcenia kapłańskie w roku 1954. Po święceniach pracował w klasztorach w Borkach Wielkich, w Dusznikach-Zdroju, w Głubczycach, w Kłodzku, w Nysie oraz w Prudniku przede wszystkim jako misjonarz ludowy.
W 1977 roku o. Hieronim wyjechał do pracy duszpasterskiej w Niemczech. Był proboszczem w parafiach diecezji Augsburg: Dillingen-Kicklingen nad Dunajem oraz w Donauwörth-Auchsesheim. Po osiągnięciu wieku emerytalnego zamieszkał w Oberndorf koło Donauwörth i pomagał duszpastersko miejscowym księżom. W tym czasie był też w naszej wspólnocie duszpasterskiej mniejszości niemieckiej we Wrocławiu i głosił rekolekcje wielkopostne.
Od roku 2013 był w ośrodku opiekuńczo – leczniczym Marktleugast, miejscowości na terenie parafii obsługiwanej przez naszych współbraci z Marienweiher (Bawaria, diecezja Bamberg), i tutaj zmarł.
Pogrzeb
Uroczystości pogrzebowe odbyły się w piątek 25 września 2020 roku, o godz. 14.30, w bazylice w Marienweiher. Liturgii przewodniczył i homilię wygłosił miejscowy gwardian, o. Adrian Manderla.
Tekst homilii
Czcigodni Współbracia w kapłaństwie i życiu zakonnym, pogrążona w smutku rodzino i wy, którzy przybyliście dzisiaj pożegnać naszego współbrata o. Hieronima.
W okresie, który przeżywamy, nasze świątynie ozdabiane są płodami rolnymi. Budujemy, tworzymy ołtarze, na których w geście dziękczynienia składamy owoce tegorocznych żniw. Kunszt, z jakim owe ołtarze są tworzone nieraz wzbudza zachwyt względem tych, którzy je tworzą.
Za wielość darów natury śpiewamy dziękczynne pieśni i zanosimy do Pana wdzięczne modlitwy za to, że nas tak hojnie darzy plonami z naszych pól i sadów. Wdzięczna radość za te dary miesza się dzisiaj ze smutkiem związanym z odejściem do wieczności naszego współbrata o. Hieronima, w intencji też którego sprawujemy tę Mszę świętą i któremu niebawem będziemy towarzyszyć w drodze do miejsca doczesnego spoczynku.
Przed nami stoi dziś szczególny ołtarz. To trumna z ciałem naszego Współbrata. Na niej położyliśmy, zgodnie z tradycją, kielich mszalny, patenę, stułę i mszał. Te przedmioty symbolizują nam dziś owoce, duchowe owoce, które wypraszał Hieronim sprawując świętą Eucharystię. Intencje i prośby zanoszone do Boga w imieniu wielu osób żyjących i zmarłych. W całych tych 66 latach kapłaństwa było ich dziesiątki tysięcy.
Kiedy spoglądamy na ołtarz życia naszego Współbrata, jest on również bogato ozdobiony wieloma innymi większymi i mniejszymi owocami, które zebrał w swoim niepowtarzalnym życiu i które może teraz z wdzięcznością składa w niebie przed obliczem Stwórcy.
Na żniwnym ołtarzu życia możemy dziś umieścić także inne przedmioty, które „wypełniały” jego życie. To będzie np. książka z historiami z jego życia, w której można przeczytać, gdy jako 14-letni chłopiec uratował dwie swoje sąsiadki przed zgwałceniem i zabiciem przez rosyjskich żołnierzy, ryzykując swoje życie, bo przed śmiercią od kuli żołnierza uratowała go ingerencja rosyjskiego dowódcy.
Albo inne zdarzenie, kiedy pomagał czterem młodym pielgrzymom z Polski, którzy będąc w drodze do Fatimy ulegli groźnemu wypadkowi. Przez dwa miesiące gościł ich w swoim w domu i na różne sposoby wspierał, czy to przed władzami państwowymi, czy w leczeniu szpitalnym.
Na ołtarzu dziękczynienia możemy również umieścić różne artykuły prasowe opisujące jego otwartą osobowość. Znajdujemy tu tytuły: „Proboszcz z dynamizmem i wielką charyzmą”; „Otwarty, pełen humoru i skromny kapłan”; „Ksiądz z zasadami i poczuciem humoru”; „Kapłan, którego można było dotknąć, opuszcza Villenbach”; „Drugi Don Camillo, znany i ceniony w regionie”.
Dalej na ołtarzu dziękczynnym (na jego trumnie) można by umieścić codzienną gazetę, która inspirowała go w głoszeniu kazań. Hieronim chciał, aby jego głoszenie Ewangelii było stale aktualne i docierało do jak największej liczby ludzi.
Moglibyśmy również położyć dziś na jego trumnie książkę wypełnioną jego powiedzeniami. Kiedyś, gdy miał kłopoty z grupą matek dzieci pierwszokomunijnych, które pisały na niego listy do kurii biskupiej, gdyż chciały, by dzieci przygotowujące się do pierwszej Komunii świętej nie były uczone o Panu Jezusie, tylko miały spędzać czas na zabawach, Hieronim zapowiedział podczas niedzielnego kazania: „W tej parafii się nie ożenię, bo kobiety tu są bardzo złe”. Na te słowa wszystkie zmieniły swoje nastawienie do Hieronima i nauki religii o 180 stopni.
Twierdził również, że został „przymuszony do małżeństwa”, ponieważ mógł przejąć parafię tylko pod tym warunkiem, że gospodyni zmarłego poprzednika dalej może pozostać na plebani. Znamy też jego powiedzenie „Chwalić, chwalić, na śmierć zachwalić”. Wielokrotnie stosował taką właśnie taktykę.
Hieronim umiał się także dzielić tym, co posiadał. Jego otwarte serce i ręce pomogły łagodzić głód i cierpienie na świecie, a także w jego parafiach.
Dziękowanie to zwycięstwo życia nad śmiercią
Ewangelia napomina i zachęca nas do czujności, ponieważ nikt z nas nie wie, kiedy Pan zażąda owoców naszego życia. Święto dziękczynienia, które obchodzimy w tym momencie, jest dla o. Hieronima zwycięstwem życia nad śmiercią, zwycięstwem, które Jezus Chrystus dał i zagwarantował nam w poranek wielkanocny. Ołtarz żniwny naszego brata Hieronima jest bogato i pięknie zastawiony i udekorowany – dziękujmy Bogu za wszystkie te dary. Dziękujemy, że mieliśmy go wśród nas i że żył i wierzył razem z nami. Pełni chrześcijańskiej miłości i wdzięczności, pragniemy życzyć mu nowego i wiecznego życia z Bogiem, któremu wierzył i ufał. Życzymy mu życia wiecznego z Jezusem, które on nam wyjednał swoją śmiercią i zmartwychwstaniem. Życie bez cierpienia, bez chorób i bez bólu.
Ale módlmy się również za siebie nawzajem o pocieszającą i dodającą otuchy moc, płynącą z wielkanocnego orędzia.
Na koniec jeszcze wiersz-modlitwa, którą znalazłem w rzeczach naszego zmarłego Hieronima.
Żniwa
Czas podziękowania.
Płody zostały zebrane,
Trud przyniósł owoce.
Przeciwności pozwoliły nam dojrzewać.
Czas na podziękowania,
Zanim stawianie pytań
Do śmierci nas doprowadzi.
(Martin Gutl)
W pogrzebie uczestniczyli współbracia z klasztorów w Marienweiher, Gößweinstein, Grafrath, Görlitz i Wrocławia.
Ostatnie pożegnanie i złożenie do grobu
O. gwardian Adrian Manderla poprowadził też Modlitwy przy ostatnim pożegnaniu w bazylice i na cmentarzu.
Na początku modlitwy przy zmarłym po Mszy św. minister prowincjalny o. Alan Brzyski skierował do uczestników pogrzebu słowa wdzięczności:
Księga życia każdego człowieka na swej stronie tytułowej może mieć odniesienie do słów Łukaszowej Ewangelii: „A wszyscy brali to sobie do serca i pytali: «Kimże będzie to dziecię?». Bo istotnie ręka Pańska była z nim” (Łk 1,66). Z kolei na stronie ostatniej – jak pieczęcią odciskają się słowa łacińskiej modlitwy „Requiescat in pace”. – Pomiędzy nimi są poszczególne stronice, na których człowiek pisał radością i smutkiem, blaskiem i cieniem, swoją historię i wpisującą się w nią relację z Bogiem.
Drogi Ojcze Hieronimie, Twoja księga życia właśnie się domknęła. W imieniu wszystkich braci Prowincji św. Jadwigi, dziękuję Tobie za lata Twego zakonnego życia. Dziękuję za radość i humor, które nigdy Cię nie opuszczały, a dzięki Twojej postawie te cechy udzielały się także innym. Wraz z obecnymi tu Braćmi ofiaruję dobremu Bogu Twoje cierpienia przeżyte w ostatnich latach – niech On, dobry Ojciec, da Tobie to szczęście, za którym tęskni każde ludzkie serce. Odpoczywaj w pokoju!
Dziękuję moim Współbraciom ze wspólnoty w Marienweiher, na czele z o. gwardianem Adrianem, jak i jego poprzednikiem o. Alardem, za opiekowanie się przez ostatnie lata śp. o. Hieronimem. Dziękuję także za przygotowanie dzisiejszej uroczystości żałobnej.
Po zakończeniu modlitw, kondukt żałobny wyruszył z bazyliki na cmentarz parafialny.
